Con đường có lá me bay



Đó là con đường Gia Long ngày xưa ở Nha Trang ( nay là đường Thái Nguyên ), từ Mã Vòng đi thẳng qua nhà ga đến Nhà thờ chính tòa ngã Sáu. Rồi từ ngã Sáu này, ta có thể đi đường Lê Thánh Tôn xuống biển, hay đi xuống bệnh viện ( nhìn qua bên kia đường là Quân y viện Nguyễn Huệ ), thẳng xuống trường Võ Tánh, hay quẹo qua Yersin đến ngã giao nhau bệnh viện, siêu thị Maxim Mark ( rạp Tân Quang trước kia ).


Con đường Gia Long ngày xưa ấy đã để lại trong tôi nhiều kỷ niệm. Con đường ấy, khi đầu tiên, tôi, một cô bé nhà quê ngơ ngơ ngác ngác, theo các bạn cũng ngác ngác ngơ ngơ như tôi lò mò tìm đường xuống Nha Trang thăm cô giáo bị bệnh. Mấy đứa tôi lạng qua lạng lại, đi đùm túm một bầy tìm số nhà, tìm nhà…


Cô mặc áo ấm, chạy ra ngạc nhiên nhìn lũ học trò nhà quê nhỏ xíu dụm chùm nhau, nói không dám nói, ngồi không dám ngồi, ăn không dám ăn. Mắt cô tròn xoe, môi cô há ra ....rồi cô khóc, nước mắt chảy dài, xoa đầu từng đứa học trò yêu quý. Nước mắt cô rơi xuống từ lông mày, mắt, gò má, xuống miệng tôi. Tôi để yên, không dám chùi nghe mùi vị mằn mặn của yêu thương. Tôi muốn giữ lại kỷ niệm của cô. Tôi sung sướng. Tôi hạnh phúc. Tất cả những gì của cô giáo đều là thần tượng của lũ học trò nhỏ chúng tôi. Cô ôm tất cả trong vòng tay, thầm thì:


” Vậy mà lúc nào cô cũng nhăn nhó phiền lòng đi dạy ở một vùng quê xa lắc. Các em dễ thương lắm! Cô thương lắm!”


Chúng tôi xúc động, bao đứa ôm cô, cùng khóc với cô. Nước mắt hay lây. Nước mắt trong sự cảm thông. Nước mắt của tình thầy trò chan hòa. Lần về, sợ lạc đường, bọn tôi đi trên con đường cũ. Tôi kéo lũ bạn đi nhìn hàng me xanh cao vời, chầm chậm đạp trên lá me vàng đầy lề đường, rồi có lúc chạy đuổi bắt nhau. Lá me vẫn đuổi kịp bọn tôi, rơi đầy trên tóc, đến khi về nhà má hỏi, vẫn còn lá me vướng víu.


Đó là năm học lớp nhì lớp nhất gì đó. Thi đệ thất đậu, tôi học trường Trung học Diên Khánh ở Thành, dưới của Đông trên của Tây. Áo dài trắng lúng túng vụng về, đạp xe lóc cóc, đi với Lê, con nhỏ bạn thân, đi cùng chị Phượng chị Tỵ, qua cầu Hà Dừa đến trường. Xong đệ Tứ, bọn tôi được nhà trường chuyển danh sách xuống Nha Trang trường Nữ Trung học.


Trường Nữ Trung học! Nghe đã thấy sướng rơn cả người.


Trường Nữ Trung học! Ngôi trường mà tụi con gái cả tỉnh chúng tôi đều mơ ước được một lần bước chân vào cổng trường ấy.


Trường Nữ Trung học! Ngôi trường đào tạo bao nhiêu cô gái học giỏi, ngoan, thi đậu vào đại học.


Tôi vui lắm!


Tôi mừng lắm!


Gặp các bạn đều khoe một chút. Ba má, anh chị em, bà con xóm làng đều xúm xít mừng phụ. Nhưng tôi cũng buồn vì chị Phượng chị Tỵ sang ngang “ chị đã theo chồng bỏ cuộc chơi “. Chị đã lớn. Trái tim đã đập loạn xạ khi gặp ánh mắt của chàng trai. Chị học mà anh chàng Đại úy cứ đứng cạnh hàng rào nhìn vào chờ đón đưa. Một bữa thầy Nhơn dạy Anh văn ngồi trên cửa sổ tập chúng tôi đọc bài trong tập English for today, thấy “ ông đại úy “, tụi tôi cười chúm chím, thầy đến gần cô học trò nhỏ nhất lớp ngồi bàn nhất hỏi:


“Ai thế Trí? “


Tôi ngu ngơ khai thiệt:


“ Dạ, bồ chị Tỵ đó thầy! “


Tôi sợ thầy quá mà làm sao dám nói láo. Khi về đường bị chị Tỵ gõ cho cái u đầu:


” Ngu quá! “


Tôi xoa xoa đầu:


” Chứ em nói sao bây giờ? “


Còn thầy Du dạy Công dân, hôm kêu chị lên dò bài, nhìn theo ánh mắt của chị và tụi tôi, thấy ông lính đeo lon mai vàng sáng chói, giày bốt-đơ-sô (botte de saut) cao cổ, chị không thuộc bài, không trả lời câu hỏi của thầy được, tôi che miệng nghểnh cổ lên nhắc:


“ Trí, dám nhắc nữa hả!”


Thầy la to, tôi hoảng hồn rụt cổ quay mặt xuống. Thầy hỏi thêm vài câu, rồi cười cười:


” Thôi về chỗ, tối đi đâu mà bây giờ không thuộc bài? “


Thầy trắng, cười mím chi “ đía đía “, mắt nheo nheo. Cả lớp cười to, chị Tỵ cũng cười theo mà miệng méo xẹo. Mấy chị lớn hồi đó, mặc áo dài đẹp ơi là đẹp, eo o đàng hoàng, ngực cao eo nhỏ, 3 vòng rõ rệt. Còn tôi, suôn đuột từ trên xuống dưới, 3 vòng như một, mà có khi vòng 2 bằng vòng một. Mấy chị cứ chọc: Nó bằng trái chanh. Ban đầu tôi không hiểu, ngơ ngơ, sau này hiểu ra …mắc cỡ. Chỉ còn chị Nhị, tôi và Lê xuống Nha Trang học. Tôi tưởng tượng mình là nữ sinh áo dài trắng tha thướt, tay xách cặp, đội chiếc nón xinh xinh, đi đôi guốc cao gót yểu điệu đến trường. Từ đó, tôi có suy nghĩ là: Mình phải học, phải lo học thôi, học thật giỏi, thật ngoan để có tương lai, để ba má vui lòng. Bao chuyện “ Ngõ vắng xôn xao “ để lại một bên. Tôi tưởng tượng suốt đêm phố xá lên đèn, mình sẽ không đi đâu hết, chỉ học, rồi đứng trên lầu cao nhìn xuống thiên hạ dập dìu ong bướm, tôi dặn lòng không được liếc bên này, ngó bên kia, học đi, sau này sẽ tính. Bao dự định trong đầu.



Tôi sẽ ở nhà ngay phố, sẽ hằng ngày mặc áo dài đạp xe mini đi học, có bao ánh mắt nhìn theo, mình sẽ nghiêm nghiêm đi thẳng. Rồi tôi nghĩ đến con đường Gia Long ngộp lá me bay. Tôi nhớ nó ray rứt. Bao năm qua, nó nằm im trong ký ức, nó ngủ yên một góc trong tâm hồn, bây giờ nó trỗi dậy mạnh mẽ khi biết tôi sắp xuống Nha Trang để học, học trường Nữ. Con đường im mát, các ông me già đứng trầm ngâm suy nghĩ chuyện đời, lá me xanh, xanh ngắt. Lá vàng rơi rụng, bay bay theo gió. Tôi sẽ đi theo chúng, chạy theo hứng lấy lá vàng. Lá ơi, hãy rơi đi, trên tóc, trên áo dài trắng của ta đây này..Con đường có lá me bay là thiên đường riêng của tôi…


Nhưng cuộc đời đâu có đẹp như tôi tưởng. Để cho tôi có một chỗ ở tốt để học, má tôi và ông anh đi tìm nhà bà cô mà hồi giờ ít gặp. Nghe anh nói, nhà bà cô ở trên đường Gia Long, tôi reo lên: “Trời ơi! sao sướng thế! Sao Ông Trời thương mình thế!” Nhưng đâu có phải. Hồi trước thế, nhưng sau này nhà cô chuyển đi xuống đường Ngô Quyền, khu cư xá Công chánh, phía trên tòa Tỉnh, gần biển. Trong khi chờ má và anh tìm nhà, tôi theo ở nhà chị Nhị. Lê, nó ở với dì, có con nhỏ, ngày nào cũng phải dỗ em ru ngủ, giặt giũ mà nhà chật quá, toilet chung, nhiều lúc gặp tình huống cười ra nước mắt, nó kể, tụi tôi cười mà nhớ nhà quá đỗi. Tôi ở tạm nhà chị Nhị, gặp nhỏ Phương, có mấy anh trai bặm trợn, ra vô nói cười, tôi sợ quá, nép vào dưới bếp, nghe mấy ổng hỏi:


” Ủa, tao mới thấy con nhỏ nào đây mà? “


Chị Nhị và Phương cười:


“ Bạn em đó, nó nhát lắm, đừng chọc nó.”


Tôi nhát như cáy. Tôi sợ đủ thứ. Sợ mấy ông con trai. Sợ mình không giữ nổi lòng mình. Nghe má dặn, sợ mới nắm tay đã có ...bầu. Tôi chỉ ở nhà chị Nhị được một tuần rồi theo má đến nhà bà cô.


Nhà cô đông anh em, có chị học trên tôi 2 lớp, có anh học bằng lớp tôi, có em học trường Nữ với tôi, có em nhỏ học lớp…đủ thứ. Nhà đông người nhưng mà vui, sống rất tình cảm. Anh Tâm học Võ Tánh, học giỏi, học cả võ, suốt ngày cứ đánh đấm, chiều nào cũng mặc bộ đồ trắng mang đai đi học võ. Anh cột bao cát lên cây, đấm vào đó bịch bịch tơi bời hoa lá, có bữa tôi đi ngang, anh suýt đánh cả tôi. Tôi xịu mặt muốn khóc mà ổng không nói được một câu xin lỗi, chỉ nheo mắt cười. Bạn anh đến nhà chơi, tôi trốn biệt. Có lần đang học dở dang, bạn anh đến, tôi bay xuống nhà dưới. Mấy người tò mò, lật qua lật lại vở tôi:” BẢN MẶT SONG SONG....Ai học đây mậy? Chữ nghĩa đàng hoàng sạch sẽ, chắc con gái quá.” Tim tôi đập mạnh, như muốn nhảy ra ngoài. May quá, anh Tâm chỉ cười không đáp. Hình như sau đó mấy năm, anh Tâm và mấy người bạn đậu Tú tài rồi đi Hải quân.



Kiếm tìm một chỗ ở ở Nha Trang là một điều vô vàn khó khăn đối với con nhỏ nhà nghèo như tôi. Vậy mà tôi cứ mãi mơ tưởng mình sẽ đứng trên lầu cao ở đường phố sáng choang mà lo học hành. Ba má, anh chị em khổ mà tôi cứ mãi tưởng tượng này tưởng tượng nọ. Thế là từ đó tôi ở nhà cô đi học bằng xe đạp hay đi bộ với nhỏ em. Mỗi lần được nghỉ học hay cuối tuần về nhà, tôi thường quẹo lên ngã Sáu đi trên con đường có lá me bay. Có nhiều khi, tôi cùng chị Nhị và Lê - ba con nhỏ “ nhà quê cháy “ - vừa đi vừa ôn bài vừa nói chuyện rôm rả. Có khi tôi chỉ đi một mình, chạy lòng vòng các cây rồi mỏi gối ngồi dưới gốc ông me già nào đó đọc báo Tuổi Hoa, Ngàn Thông hay Học đường mới. Một bữa, được nghỉ tiết học cuối, tôi đi chầm chậm trên con đường có lá me bay ấy. Tôi vừa đi vừa suy nghĩ về bài toán ôn hằng đẳng thức rồi đưa tay hứng lá me bay. Tôi khoái quá, nhìn lên trời, nhìn lên vòm lá xanh điểm xuyết lá vàng không thấy mây trời đâu. Tự nhiên có tiếng đằng hắng sau lưng. Tôi giật mình quay lại. Một anh chàng áo sơ mi trắng, quần tây xanh, tóc care…nhìn qua cũng có vẻ ngờ nghệch như tôi. A, cũng đi học đây. Tôi đâu có ngán, học trò mà, không biết học trường nào đây. Dòng chữ Võ Tánh trên mép áo. Ạ, trường Võ Tánh. Cũng giỏi hén! Tôi đi nhanh. Cũng là học sinh như tôi. Đã bảo không ngán không sợ mà sao vẫn run. Tôi đi. Cái cặp xộc xệch qua một bên. Chiếc nón cứ nghiêng qua nghiêng lại. Anh chàng đi ngang cùng với tôi hỏi:


” Ủa, sao thấy đi trên đường này “ quài”? “ “ Quài “.


Uý trời! Nói chuyện với con gái mà không uốn miệng uốn lưỡi gì hết. Đáng lẽ phải “ hoài “mới đúng điệu chứ. Câu hỏi hay nhưng không có danh xưng. Chắc mắc cỡ không biết xưng hô thế nào. Tôi cười nửa miệng quay đi:


” Con đường có lá me bay này là của tui!” “ Của tui???”


Anh gằn giọng hỏi. Tôi cười gật đầu rồi đi tuốt một lèo về nhà bà cô. Anh đi theo sau, đi hoài đi hoài. Tôi đi trước, đi mãi đi mãi. “ À, à…, có thể cho tui xin trồng một cây si trên con đường đó nhen! “ A, cũng văn hoa gớm! Tôi nín thinh, đâu dám nói gì đâu. “ Tui trồng…” ấy “ tưới.” “ Ấy “, tôi suýt cười thành tiếng, bặm miệng lại. Đến ngõ, tôi chạy vào nhà một mạch, mặt đỏ bừng, tim nhảy đụi đụi mà quên hát bài “ Ngày xưa Hoàng Thị “ “ Em tan trường về, anh theo ngõ về...” Tụi nhỏ thấy tôi khác khác, hỏi không nói, nhìn theo, thấy anh chàng đứng đầu ngõ dưới gốc cây nhìn vào nhà. Tụi nó cười vang, chọc tôi: “ Lêu lêu…mới bây lớn mà có người theo “. Tôi mắc cỡ chạy vô buồng thay áo quần rồi ở luôn trong đó khóc miết cả buổi chiều.


Rồi từ đó, mỗi lần đi trên con đường này, tôi đều thấy anh chàng đi ở phía trước hay bước chậm phía sau. Tôi vụng về vướng víu, chân nọ đá chân kia…nhưng lâu lâu cũng len lén nhìn lại phía sau.


Khi đậu Tú tài, tôi giã từ Nha Trang, giã từ con đường có lá me bay, giã từ anh chàng không quen biết …tôi đi vào con đường làm người lớn. Sôi nổi - Hoạt động - Yếu mềm - Mạnh mẽ - Bản lĩnh - Nghị lực - Nhõng nhẽo - Mít ướt - Đam mê - Mộng mơ - Lãng mạn- Quyết đoán….


Bây giờ nhớ lại vẫn thấy lòng mình xúc động, nhớ tà áo trắng đâu đây, nhớ anh chàng Võ Tánh văn hoa mà nhát gái, nhớ con đường lá me xanh cao vời im mát..Bây giờ, nó không phải là của tôi, nó đã thay đổi, cửa hàng cao ngất, ngôi nhà đồ sộ, phố xá xênh xang. Nhưng nó vẫn là của tôi, trong tâm hồn, trong trái tim tôi, con đường có lá me xanh đầy kỷ niệm của một thời áo trắng….


Nguyễn Thị Thanh Trí

Tháng 6/2008



© cfnt, Collège Français de Nha Trang